Afspiegelen doe je zo!

Tijdens een reorganisatie kun je als ondernemer op grond van bedrijfseconomische omstandigheden eenvoudiger werknemers ontslaan dan wanneer er sprake is van disfunctioneren. Je hoeft als ondernemer niet het zogenoemde dossier op te bouwen. De ondernemer kan niet op basis van ‘cherry picking’ tot ontslag van werknemers overgaan maar zal moeten afspiegelen.

Het afspiegelingsbeginsel bepaalt de volgorde van ontslagen en moet bij elke vorm van bedrijfseconomisch ontslag door de werkgever worden toegepast.

Het afspiegelingsbeginsel houdt in dat je als werkgever het personeelsbestand zodanig laat inkrimpen dat de leeftijdsopbouw van het personeelsbestand voor en na de ontslagronde zoveel mogelijk gelijk blijft.

Stap 1: Vaststellen personeelsbestand en rangorde

Om dit te bereiken wordt allereerst het personeelsbestand vastgesteld met een overzicht van werknemers en externe (ingehuurde) medewerkers. Voordat de werkgever gedwongen ontslagen kan doorvoeren via het afspiegelingsbeginsel, zal de werkgever bij een ontslag om bedrijfseconomische redenen allereerst de ingehuurde medewerkers te ontslaan. Daarna komen de AOW-gerechtigden, oproepkrachten en werknemers die werken op een tijdelijke arbeidsovereenkomst die nog maximaal 26 weken duurt voor een ontslag in aanmerking. Deze groepen werknemers zijn onderverdeeld in de groepen 2 tot en met 5. Ik adviseer mijn klanten altijd om deze stappen met een jurist te doorlopen om vergaande gevolgen te voorkomen.

Stap 2: Indeling uitwisselbare functies

Het overzicht van de groepen 2 tot en met 5 wordt ingedeeld naar categorieën uitwisselbare functies. Werkgever geeft aan welke functies binnen de bedrijfsvestiging onderling uitwisselbaar zijn. Bij de vraag of functies uitwisselbaar zijn, wordt gelet op de inhoud, vereiste kennis en vaardigheden, competenties, tijdelijke structurele aard, niveau en beloning. 

Stap 3: Indeling leeftijdsgroepen

Per uitwisselbare functiegroep wordt een evenredig aantal mensen per leeftijdsgroep voorgesteld voor ontslag. Dat gebeurt door iedere uitwisselbare groep in te delen per leeftijdsgroep van 15-24 jaar, 25-34 jaar, 35-44 jaar, 45-55 jaar en 55 jaar of ouder. 

Stap 4: Last in, first out!

De ontslagen moeten zoveel mogelijk over de leeftijdscategorieën worden verdeeld in de verhouding van de bestaande personeelsopbouw. Binnen elke leeftijdscategorie geldt vervolgens de regel last in, first out (de werknemer met het kortste dienstverband moet als eerste ontslagen worden).

Voor de toepassing van het afspiegelingsbeginsel wordt uitgegaan van de werknemers die op het moment waarop het verzoek om toestemming wordt ingediend werkzaam waren binnen een categorie uitwisselbare functies.

Stap 5: Afwijken of uitzondering?

Werkgever kan afwijken van het afspiegelingsbeginsel wanneer een werknemer met bepaalde kennis dusdanig belangrijk is voor het bedrijf of als er sprake is van een opzegverbod. Wanneer iedereen in een functie wordt ontslagen of er bijvoorbeeld een bedrijfsvestiging sluit is het afspiegelingsbeginsel niet van toepassing.

Het niet correct toepassen van het afspiegelingsbeginsel kan vergaande gevolgen hebben. Het UWV kan geen ontslagvergunning verlenen of de gang naar de kantonrechter wordt gekozen met alle gevolgen van dien. Zorg daarom voor een juiste afspiegeling en laat dit door een jurist beoordelen.

Spelen er naar aanleiding van deze blog nog vragen over de wijze van afspiegelen en het indelen in de genoemde groepen? Neem dan contact met mij op!